تسویه حساب‌های گسترده پس از کودتای نافرجام/ انتخاب تاریخی اردوغان آینده ترکیه را رقم خواهد زد
بخش بین الملل الف، 28 تیر 95
28 تير 1395 ساعت 20:15
کودتا فرصتی تاریخی در اختیار اردوغان گذاشته تا سیاست داخلی و خارجی ترکیه را ترمیم و بازسازی کند و ایفای نقش توسط ارتش در سیاست را برای همیشه از بین ببرد اما اگر اردوغان بخواهد مسیری فعلی یعنی سرکوب و دستگیری گسترده مخالفان را پیگیری کند ادامه ناآرامی‌ها و درگیری‌ها خیابانی امری حتمی و مسلم خواهد بود و حتی احتمال این که ترکیه گرفتار جنگ داخلی شود نیز افزایش می‌یابد.
به گزارش الف، کودتای نافرجام علیه دولت ترکیه که روز جمعه اتفاق افتاد با پاکسازی گسترده اردوغان و حزب عدالت و توسعه روبه رو شده است. اردوغان، فتح‌الله گولن، مخالف مقیم پنسیلوانیای آمریکا و رهبر جنبش موسوم به خدمت را در برنامه‌ریزی برای کودتا دخیل می‌داند. به همین دلیل مقامات ترکیه خواهان استرداد گولن از آمریکا شده‌اند.
اما با وجود تکذیب دست داشتن در کودتا توسط فتح الله گولن، دولت به تصفیه حساب‌های سیاسی- نظامی گسترده در ساختار اداری دست زده است. اردوغان با ویروس خواندن مخالفان خود عنوان کرده است: دستگیری‌ها را تا از بین بردن کامل ویروس‌ها ادامه خواهد داد. گفته می‌شود دولت پیش از کودتا، لیست کاملی از افراد منتسب یا سمپات به فتح الله گولن را تهیه کرده بود.
بکر بوزداغ، وزیر دادگستری ترکیه، روز یک‌شنبه گفت که در ارتباط با کودتای نافرجام این کشور تاکنون حدود شش هزار نفر دستگیر شده‌اند که ژنرال بکر ارجان وان، فرمانده پایگاه هوایی اینجیرلیک نیز در میان آن‌ها است.
وزارت کشور ترکیه هم عنوان کرده است در پی کودتای نافرجام ۷۹۰۰ مأمور پلیس و بیش از ۶۰۰ ژاندارم در شهرهای مختلف از کار برکنار شده‌اند. روزنامه حریت گزارش داده در میان افراد برکنارشده نیروی انتظامی چندتن از اعضای ارشد نیروی پلیس ترکیه نیز به چشم می‌خورند.
رسانه‌های دولتی ترکیه روز دوشنبه خبر دادند که از زمان اقدام به کودتا جمعاً ۱۰۳ ژنرال و دریاسالار ارتش این کشور بازداشت شده‌اند. در میان آن‌ها افرادی چون آدم حدودی، فرمانده سپاه دوم ارتش و اردال اوزتورک، فرمانده سپاه سوم ارتش دیده می‌شوند. ۳۰ استاندار و بیش از ۵۰ تن از مقامات ارشد اداری ترکیه نیز از کار برکنار شده‌اند.
سرکوب نیروها به ارتش محدود نشده و خبرها حاکی از صدور ۲۷۴۵ حکم جلب برای قضات و دادستان‌ها در شهرهای مختلف ترکیه است. خبرگزاری دوغان ترکیه از دستگیری ۴۴ قاضی و دادستان در شهر قونیه و ۹۲ قاضی دیگر در شهر غازی‌عینتاب خبر داده است.
بن‌علی ییلدریم، نخست وزیر نیز عنوان کرده است تاکنون حدود ۷۵۰۰ نفر نیروی نظامی و قضایی در ارتباط با اقدام به کودتا دستگیر شده‌اند.
واکنش‌ها به اقدامات پس از کودتا
بازداشت‌ها در ترکیه در حالی ادامه دارد که منتقدان اردوغان درباره پاکسازی و تصفیه حساب بعد از کودتا هشدار داده‌اند و دولت‌ها و نهادهای غربی خواهان اقدام در حیطه حاکمیت قانون و خویشتنداری دولت ترکیه شده‌اند.
فدریکا موگرینی، مسئول امور خارجه اتحادیه اروپا، گفته است تحولات اخیر نباید از سوی دولت اردوغان به عنوان بهانه‌ای برای کنار گذاشتن حاکمیت قانون استفاده شود. موگرینی همچنین درباره بازگشت اعدام و دادن این حکم به کودتاچیان هشدار داده است. یوهانس هان، کمیسر اتحادیه اروپا در ارتباط با پرونده عضویت ترکیه در این اتحادیه نیز گفته است که از سرعت بازداشت‌ها و اخراج‌های بعد از کودتای نافرجام این طور برمی‌آید که دولت ترکیه از قبل لیستی را آماده داشته است.
ژان مارک ارو، وزیر خارجه فرانسه نیز گفت که رئیس‌جمهور ترکیه نباید از این رویداد به عنوان یک چک سفید برای سرکوب مخالفان استفاده کند. آلمان هم اعلام کرده است بازگشت مجازات اعدام در ترکیه به معنای بسته شدن پرونده عضویت این کشور در اتحادیه اروپا خواهد بود.
گفتنی است در پی کودتا علیه دولت، اردوغان از احتمال بازگشت مجازات اعدام در این کشور برای تنبیه کودتاگران سخن گفته بود. مجازات اعدام در اوت سال ۲۰۰۲ و با تصویب پارلمان وقت در ترکیه برای تسهیل عضویت در اتحادیه اروپا لغو شده است.
در همین حال، ویکی‌لیکس، وب‌سایت افشاگر اسناد مختلف، روز دوشنبه در یک پیام توئیتری نوشت که قصد دارد اسنادی را در مورد ساختار قدرت در ترکیه افشا کند.
بر اساس آمار اعلامی توسط نخست وزیر ترکیه درجریان حوادث اخیر، حدود ۳۰۸ نفر شامل ۱۴۵ غیرنظامی، ۶۰ پلیس و ۳ سرباز همچنین بیش از ۱۰۰ نفر کودتاگر کشته شدند و در نتیجه این ناآرامی، ۱۴۹۱ نفر نیز زخمی شده‌اند. از جمله قربانیان این کودتا، رئیس کارزار انتخاباتی رجب طیب اردوغان است که بهمراه پسر ۱۶ سالۀ خود در روی پل بسفر در نتیجۀ اصابت گلوله جان خود را از دست داد.
آینده ترکیه چگونه خواهد بود
با توجه به حوادث پیش آمده باید گفت بعید است ترکیه به این زودی‌ها روی آرامش را ببیند. به نظر می‌رسد دولت در پی حفظ مردم در صحنه، تهییج احساسات آن‌ها برای مقابله با شورش و یا کودتای دوباره و همچنین ادامه فضای احساسی برای برخورد با مخالفان است.
در این راستا بن علی ییلدریم، نخست وزیر این کشور که در جمع حامیان دولت در آنکارا سخن می‌گفت، با تاکید بر اینکه خیابان‌ها نباید شب‌ها خالی باشد گفت: «در طول روز ما به کارهایمان می‌پردازیم چرا که جریان زندگی ادامه دارد اما وقتی شب فرا می‌رسد، بعد از ترک کارهایمان آیا این مراقبت را ادامه می‌دهیم؟ بله تا زمانی که همۀ آن‌ها را دستگیر نکنیم و همه آن‌ها را از سر راه خودمان کنار نزنیم نمی‌خوابیم.»
در نهایت باید گفت بدون شک این کودتا فرصتی تاریخی در اختیار دولت گذاشته تا با کنار گذاشتن عوامل اصلی کودتا، سیاست داخلی و خارجی خود را ترمیم و بازسازی کند و ایفای نقش توسط ارتش در سیاست را برای همیشه از بین ببرد اما اگر اردوغان بخواهد مسیری فعلی یعنی سرکوب و دستگیری گسترده مخالفان در تمامی نهادها را پیگیری کند ادامه ناآرامی‌ها و درگیری‌ها خیابانی نیز امری حتمی و مسلم خواهد بود و حتی احتمال این که ترکیه گرفتار جنگ داخلی شود نیز افزایش می‌یابد. حال باید دید آیا اردوغان از راهی که رفته بر می‌گردد یا خیر.
کد مطلب: 373551
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcbsfbf8rhbzsp.uiur.html?373551