پیشنهادهایی برای بخش مسكن
28 فروردين 1387 ساعت 8:16
(1) سیاست فعلی شهرداری (مخصوصاً در تهران) برای نوسازی بافتهای فرسوده، بر آن است كه تجمیع خانههای كوچك (مثلاً در نازیآباد) در حد و اندازههای دو خانه همسایه را هم برای نوسازی قبول میكنند. بهنظر میرسد میتوان بهتر به این موضوع پرداخت: نوسازی را بهجای اجرا در واحدهای همسایگی دوخانهای میتوان در حد بلوكهای بزرگتر و حتی در اندازه محلهای (مثلاً در حد یك چهارم محله نازیآباد) انجام داد: فرض كنید قرار باشد یك محله فرسوده بهاندازه 10 هزار خانه قرار است بهطور یكجا نوسازی شود. دو حالت ممكن پیشنهادی مطرح میشود:
(الف) میتوان در یك طرح ضربتی، با تغییر كاربری یك محدوده خالی تهران (مثلاً یك پادگان داخل شهر) و با هزینهای نزدیك به 400 میلیارد تومان محلهای جدید ساخت (اسم این محله را Buffer میگذاریم) و آن را در اختیار ساكنان محله فرسوده قرار داد تا در ایام ساخت كامل و یكجای محله فرسوده، در آن سكونت كنند (كاری كه اكنون پیمانكاران جزء یا همان بساز و بفروشها در مقیاسی بسیار كوچكتر و به شكلی نابهینه انجام میدهند). بهمحض اتمام بازسازی محله فرسوده، به هر یك از ساكنان قبلی یك خانه جدید از محله خودشان داده میشود، بخشی از خانهها بهعنوان هزینههای انجام كار (شامل هزینههای ساخت محله فرسوده و هزینههای استهلاك محله Buffer ساخته شده) در بازار بهفروش میرسند و بخشی نیز بهعنوان سود همان ساكنان قبلی در اختیارشان قرار میگیرد.
این مورد اخیر باعث ترغیب ساكنان بخشهای فرسوده دیگر به مشاركت در طرحهای بعدی میشود. مجموع این عوامل اگر خوب مدیریت شوند، بهخوبی میتوانند هم از نظر ایمنی ساختمانها، هم از نظر ترافیكی و هم از نظر رضایت شهروندان منافع فراوانی در بر داشته باشند. از محله Buffer میتوان برای اتمام كار تا پایان بازسازی همه محلات فرسوده استفاده كرد. بهعلاوه، در بازسازی یكجا و عمده محلات فرسوده میتوان بهگونهای عمل كرد كه با افزایش عرضه مسكن نسبت به وضعیت قبلی، بخش مهمی از تورم مسكن كه مربوط به كمبود عرضه است مهار شود.
(ب) میتوان همان پیشنهاد بند (الف) را بهصورتی دیگر اجرا نمود: به جای ساخت یك محله موقتی جدید میتوان از همان 200 هزار خانه خالی از سكنه در تهران (كه شهردار محترم از آن اطلاع دادهاند) بهصورت رهن و اجارهای استفاده نمود. البته این شیوه مقداری هزینههای جداسازی اجتماعی خواهد داشت كه نسبت به پیشنهاد قبلی بیشتر است.
برای اجرای هر یك از این دو پیشنهاد، هزینههایی كه مورد نیاز خواهد بود میتواند از بخش دولتی، از شهرداری یا از بخش خصوصی تأمین شود (حتی از محل سرمایهگذاری خارجی) و یا تركیبی از اینها باشد. تصور میكنم بسیاری از موانع اقتصادی و اجتماعی این امر قابل تخفیف یا قابل چشم پوشی است و مهمترین موضوع باقیمانده، وجود اراده تصمیمگیریهای بزرگ برای تهران و دیگر كلانشهرهاست. مشكلات شهرهای بزرگ ما آنقدر بزرگ شدهاند كه دیگر با تصمیمات كوچك نمیتوان آنها را حل كرد.
(2) دلیل مستثنی نمودن شهر تهران (و كلانشهرها) از طرح مسكن 99 ساله چندان قابل درك نیست. اشتمال این تصمیم بر بازار مسكن تهران، دستكم از نظر ابزارهای مدیریت بازار قادر به كاهش قیمتهای متورم فعلی خواهد بود. در واقع قیمتهای موجود در بازار مسكن تهران در صورت عرضه مسكن ارزانقیمت در نقاط مختلف آن و البته در اندازههای تأثیرگذار میتواند تا حد مناسبی كاهش یابد. تهاتر زمینهای دولت در محدودههای بیرون شهر با زمینهای سازمانی و نظامی درون شهر میتواند بستر مناسبی برای اجرای این تصمیم (و البته برای محقق نمودن بسیاری از شاخصهای دیگر رفاهافزا) فراهم سازد.
*دانشجوی دكتری مهندسی حملونقل
snazari@iust.ac.ir
کد مطلب: 24655
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcbs0b5.rhbaspiuur.html?24655