الف - توییت‌‌های ترامپ علیه قطر؛ چراغ سبزی برای پایان «امیر جوان»؟

توییت‌‌های ترامپ علیه قطر؛ چراغ سبزی برای پایان «امیر جوان»؟

رئیس جمهوری آمریکا در سه توییتی که عصر سه‌شنبه در خصوص بحران روابط قطر و عربستان کرد، "خواسته یا ناخواسته" چراغ سبز ویژه‌ای تقدیم دولت عربستان کرد.

اینکه اینطور بی‌محابا در بحران عربستان و قطر، جانب ریاض را بگیری احتمالا از دو حالت خارج نیست؛ یا با برنامه قبلی و از روی برنامه است یا از سر ناشی‌گری و بی‌مبالاتی و کم‌تجربگی.

دونالد ترامپ رئیس جمهور جنجالی آمریکا یک روز پس از اعلام جنگ عربستان و متحدانش علیه قطر که روابطشان را قطع کردند و مرزهای زمینی، خاکی و هوایی خود را بر روی قطر بستند تا دوحه را زمینگیر کنند، آشکارا پشت قطر را خالی کرد و جانب عربستان را گرفت؛ در حالی که ریاض و دوحه هر دو متحد واشنگتن محسوب می‌شوند.

ترامپ در توییترش نوشت: «در سفر اخیرم به خاورمیانه، گفتم که دیگر نباید از ایدئولوژی افراطی حمایت مالی صورت گیرد... رهبران کشورها به قطر اشاره کردند. ببینید!». او ادامه داد: «اینکه می‌بینم سفر به عربستان و دیدار با پادشاه و 50 کشور، نتیجه داده بسیار خوب است. گفته بودند موضعی سخت در قبال حمایت از افراط‌گرایی می‌گیرند».

ترامپ در جمله‌ای که بیشتر به مثابه چراغ سبزی برای نابود کردن قطر است، نوشت:‌ «تمام شواهد علیه قطر بود. احتمالا این آغاز پایان کابوس تروریسم است».

برخی سیاستمداران و تحلیلگران آمریکا این نوع جانبداری ترامپ را اشتباه می‌دانند. «ریچارد هاس»‌ رئیس شورای روابط خارجی آمریکا در توییترش نوشت که «حمایت از عربستان و امارات در برابر قطر و به مهم‌تر از آن ایران در یمن و فراتر از آن، ممکن است به مشغله‌ای هزینه‌زا [و غفلت‌زا] برای ایالات متحده منجر شود». «مکس فیشر» ستون‌نویس ارشد نیویورک‌تایمز هم در توییترش در واکنش به توییت ترامپ می‌گوید: ترامپ بسادگی قطر را کنار گذاشت و تلاشی برای حل مسئله نکرد. مهمترین هدف قطر از میزبانی پایگاه آمریکا، جلب حمایت واشنگتن بود، اما حالا دوحه دید که این کار بی‌فایده است».

دو احتمال

تحلیل چرایی این موضعگیری ترامپ شاید از دو حالت خارج نباشد. در یادداشت قبلی (+) نوشتم سران سعودی، اماراتی و مصری، نزد ترامپ، حسابی بدگویی قطر را کرده و زیرآب تمیم جوان را زده‌اند و شاهدش توییت امروز ترامپ است که گفت «رهبران کشورها [در اجلاس ریاض] همه به قطر اشاره کردند».

احتمال اول این است که در اجلاس سران عربی-آمریکایی تصمیم برای تمام کردن کار تمیم امیر قطر گرفته شده و شدت اقدامات عربستان گواه این احتمال است. در این میان برخی سه سناریو «اقدام نظامی»، «حمایت از کودتا» و «زمینگیر کردن دوحه با محاصره اقتصادی» را مطرح کرده‌اند که به نظر می‌رسد گزینه دوم و سوم محتمل‌تر است.

احتمال دوم این است؛ ترامپ بر خلاف مواضع وزارت دفاعش (پنتاگون) و وزارت خارجه‌اش که در مقایسه با او مواضع عاقلانه‌ای گرفتند و حتی سفیر آمریکا در دوحه روز گذشته از قطر حمایت کرد، موضع ناپخته شخصی‌اش را در توییتر مطرح کرده و متوجه عواقب آن نیست.

به گفته برخی تحلیلگران آمریکایی مثل «جاناتان کریستُل» عضو موسسه «سیاست جهان»‌ (World Policy Institute) ملاک اول برای ترامپ صرفا «پول» است.

در این حالت می‌توان اینطور نتیجه گرفت که عربستان از خریدن ترامپ (با قراردادهایی به ارزش 480 میلیارد دلار)، دارد سوء استفاده می‌کند و رقیب کوچک اما مؤثرش قطر را تنبیه می‌کند تا مثل زیردولت‌هایی مثل بحرین تابع محضش باشند.

در چنین وضعیتی، طبق معیار ترامپ، اگر قطر پول خوبی به ترامپ بدهد و بتواند توجه او را با پول جلب کند، شاید بتواند این وضعیت را تغییر بدهد چرا که در غیر این صورت باید منتظر هر اتفاقی ناگوار باشد چرا که به گفته عبدالباری عطوان تحلیلگر سرشناس عربی، وضعیت بسیار خطرناک شده و دوحه تنها مانده و حتی ترکیه هم که به نوعی دولت نزدیک به قطر است، نتوانسته یا نخواسته که تاکنون کاری برای امیر جوان قطر انجام بدهد.

این اقدام ترامپ، برای متحدان آمریکا در منطقه (بخصوص الان برای قطر) این پیام ناامیدکننده را دارد که آمریکا بسادگی می‌تواند متحدی را به صرف خرج پول بیشتر بر متحد دیگر ترجیح دهد و حتی اگر آن کشور خنجرخورده میزبان یک پایگاه نظامی آمریکا هم باشد، براحتی سرش بی‌کلاه می‌ماند.

آنچه اکنون می‌توان گفت آن است که عربستان بشدت از این وضعیت که ترامپ ایجاد کرده در حال نهایت سوءاستفاده و بهره‌برداری است و توییت‌های امروز ترامپ پیام آشکاری برای ریاض است که کار قطر را با قدرت یکسره کن.
منبع: فارس - وحید صمدی