الف - بازی جدید اردوغان در منطقه

دخالت های نظامی ترکیه در عراق و سوریه علیه کردها، در چهارچوب مهار نیروهای معارض کردی اعم از پ ک ک و یگان ‌های مدافع خلق صورت می گیرد. این گونه حملات هر چند در ظاهر با مخالفت عراق و سوریه مواجه می شود، اما گویی توافق نانوشته ای وجود دارد که از مهار کردها استقبال می کند.

جنگنده ‌های ارتش ترکیه در تاریخ ۵ اردیبهشت مناطقی را در نزدیکی شهر مرزی مالکیه واقع در شمال سوریه هدف حمله قرار دادند. بخشی از نیروهای کرد وابسته به «یگان‌های مدافع خلق» در این نقطه مستقر هستند. گفته می ‌شود در این حمله، دست ‌کم ۲۰ نفر کشته شده‌ و مراکز ارتباطات و رسانه ‌ای یگان‌ های مدافع خلق و همچنین برخی از مراکز نظامی این سازمان آسیب دیده ‌اند.

ارتش ترکیه حملاتی را هم در سنجار در کردستان عراق انجام داده که در اثر آن دست کم پنج تن از نیروهای کردستان عراق کشته شده ‌اند. ارتش ترکیه در بیانیه‌ ای هدف این حملات را پایگاه‌ های حزب کارگران کردستان، پ ‌ک ‌ک، اعلام کرد.

پس از حمله گسترده اسفندماه سال گذشته، این نخستین باری است که نیروی هوایی ترکیه اهدافی در خاک سوریه را مورد حمله قرار می ‌دهد. ترکیه با هدف مقابله با نیروهای وابسته به داعش فعالیت ‌های نظامی خود را در سوریه آغاز کرد. هدف دیگر از فعالیت‌های نظامی ترکیه در سوریه، تلاش برای جلوگیری از گسترش نفوذ شبه ‌نظامیان کرد وابسته به یگان ‌های مدافع خلق در شمال سوریه بوده است.

حملات ترکیه در حالی صورت می ‌گیرد که دو هفته پیش رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، تاکید کرد پ ‌ک ‌ک در منطقه سنجار مناطق تحت کنترل خود را توسعه داده است. اردوغان تهدید کرد ترکیه اجازه این کار را نخواهد داد و اگر لازم باشد به عملیات نظامی متوسل خواهد شد. پس از این تهدید، نگرانی از حمله ارتش ترکیه به سنجار و مناطق تحت کنترل کردها در سوریه افزایش یافت.

وزارت پیشمرگه اقلیم کردستان عراق این حملات ترکیه را غیر قابل قبول خوانده و از طرف دیگر حضور نیروهای پ ‌ک ‌ک در سنجار را عامل حمله ترکیه به این منطقه دانسته است.

گفته می شود حملات هوایی ترکیه به مواضع کردها در عراق و سوریه در فاصله نزدیکی از پایگاه‌های آمریکا در این دو کشور صورت گرفته است، اما معلوم نیست که این حملات با هماهنگی واشنگتن صورت گرفته است یا نه. ‌یگان ‌های مدافع خلق یکی از موثرترین متحدان آمریکا در جنگ با داعش در سوریه است و آمریکا از آنان در عملیات آزادسازی رقه حمایت می ‌کند.

کردهای سوریه حملات هوایی ترکیه را محکوم کرده و از ائتلاف بین المللی علیه داعش خواسته اند تا از این گونه حملات جلوگیری کنند. در مقابل، ارتش ترکیه می ‌گوید پ ‌ک‌ ک از این منطقه نیرو، سلاح، مواد منفجره و مهمات به داخل ترکیه می فرستد. ترکیه بارها از آمریکا خواسته است از همکاری با کردهای سوریه دست بردارد.

اما آمریکا می گوید هیچ مدرکی دال بر خصومت کردهای سوریه علیه ترکیه وجود ندارد. در چند ماه گذشته آمریکا نیروهای بیشتری به سوریه فرستاده و تجهیزات سنگین نظامی برای نیروهای دموکراتیک سوریه که اکثرا کرد هستند ارسال کرده است.

زمانی که گروه تکفیری ـ تروریستی داعش به ایزدی‌ های سنجار حمله کرد، نیروهای پ ‌ک‌ ک و یگان ‌های مدافع خلق به سنجار رفته و از پیشروی داعش و کشتار ایزدی‌ ها جلوگیری کردند. اما پس از شکست داعش، آنان هنوز این منطقه را ترک نکرده ‌اند. این امر موجب تنش بین نیروهای حزب پارتی کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی و پ ‌ک‌ ک شده است.

به دنبال این تنش، نیروهای وابسته به بارزانی در کوهستان سنجار با نیروهای پ ‌ک‌ ک درگیر شدند که در اثر آن چند نفر کشته و زخمی شدند. این در حالی است که دولت ترکیه با رهبران حزب دموکرات کردستان عراق رابطه خوبی دارد و صدها تن از نیروهای ارتش ترکیه در مناطق تحت کنترل این حزب مستقر هستند.

دخالت های نظامی ترکیه در عراق و سوریه علیه کردها، در چهارچوب مهار نیروهای معارض کردی اعم از پ ک ک و یگان ‌های مدافع خلق صورت می گیرد. این گونه حملات هر چند در ظاهر با مخالفت عراق و سوریه مواجه می شود، اما گویی توافق نانوشته ای وجود دارد که از مهار کردها استقبال می کند. آمریکا نیز به رغم آن که حامی یگان‌ های مدافع خلق است، اما در پروژه کنترل قلمروی کردها به ویژه در سوریه با ترکیه و نیز نظام سوریه هم داستان است.

به عبارتی بازیگری کردها در یک چهارچوب محدود و مشخص تعریف شده است و آن عبارت است از مبارزه با داعش و سایر گروه های تروریستی. اما اگر قرار باشد توسعه طلبی کنند و نهایتا نسبت به اراضی تصرف شده، ادعاهایی مبنی بر خودمختاری داشته باشند، تحت فشار و سرکوب قرار می گیرند.
منبع: طنین