پایگاه خبری الف 1 آبان 1395 ساعت 8:32 http://alef.ir/vdcjvxexxuqeyhz.fsfu.html?404914 -------------------------------------------------- به مناسبت روز ملی آمار؛ عنوان : آمار برای حکمرانی خوب بخش تعاملی الف - سعید قاسمی زاده تمر -------------------------------------------------- متن : سایت تحلیلی خبری الف، به مناسبت روز ملی آمار و برنامه ریزی کشور، مقالاتی در زمینه مسائل نظام آماری کشور منتشر می کند و خوانندگان محترم را به مرور مقالات گذشته جلب می نماید. در این مقاله چشم انداز تحول به نهاد  نماندین مردم سالاری و پاسخگویی ارایه می شود. اعتماد مساله این نیست که مرکز آمار ایران چقدر در عمل به اصل استقلال موفق بوده است بلکه مسأله مهم این است که چقدر به نظام آماری کشور کمک شده است که این نقش مستقل را در ساختار اداری و حاکمیتی ایران نهادینه کند و بتواند دماسنج اصلی قضاوت در مورد عملکرد مدیران بخشی و عملکرد دولتمردان قرار گیرد. هدف این نوشته دامن زدن به شک و تردیدهای بیهوده و اغلب ناشیانه به استقلال آماری مرکز آمار نیست و نویسنده به این امر که مرکز آمار ایران در سالهای پرتلاطم گذشته تمام تلاش خود رابرای دو اصل مهم استقلال و بی طرفی به کار برده است می پذیرد اما عمل به دو اصل فوق را کافی نمی داند. در ادامه استدلال هایی ارائه می کنیم: 1- هرکشوری نیازها خاص خود را دارد که ممکن است برای دیگران مبتلابه نباشد اگر موضوعی برای مراکز آماری دنیا مسأله باشد شاهد انعکاس آن در مقالات، نشستها و رسانه ها خواهیم بود اما اگر مسائل ما مربوط به تحولات گذشته باشد نباید انتظار داشته باشیم تحول از مسیر اصلی آن «انتقال خط مشی» وارد نظام اداری ما شود یعنی برخی تحولات همچون دانش و فناوری های ضمنی هستند که باید خود به تنهایی به بازتعریف نقش نهادهای نظام اداری برآییم. 2- مردم و کاربران عمومی، کلید گذار به نقش مرکز آمار ایران در حکمرانی خوب هستند. دو گروه مجبور نیستند: اول مرکز آمار ایران بعنوان یک دستگاه دولتی مجبور نیست بیش از تقاضا و توقع مردم و حاکمیت متحول شود. مرکز آمار ایران به وظایف و مأموریت تعریف شده خود،عمل می کند و از نوآوری ها نیز استقبال کرده است. دوم، مردم مجبور نیستند اعتماد کنند صرف اینکه مرکز آمار ایران خوب عمل کرده است. مردم اعتماد نخواهند کرد حتی اگر همه عملکردهای مستقل و منافع عمومی داشتن یک نظام آماری مستقل را مدام یادآوری کنیم. الف- این یک اراده و خواست نظام سیاسی است که از ظرفیت های آمار کشور برای حکمرانی کاراتر استفاده کند.نظام آماری کشور را می توان یک پنجره جلب اعتماد عمومی برای نظام مردمسالار تعبیر کرد. بمناسبت روز آمار سال 1394 که مصادف با ماه محرم بود به نقش آمار در مبارزه سیستماتیک با فساد اشاره کردیم. ب- مرکز آمار ایران به صورت تاریخی، برای اهداف برنامه ریزی توسعه کشور تاسیس و توسعه داده شده است. مرکز آمار ایران به طور سنتی یک کاربر اصلی دارد و آن دولت است. هیچ اشکالی ندارد مرکز آما رایران در ساختار این هدف باقی بماند و به خدمت به برنامه ریزی کشور ادامه دهد همانطور که در اغلب کشورها، NSO ها چنین مأموریتی دارند. ج- این یک تحول بنیادین خواهد بود اگر مرکز آمار در کنار وظایف نهادینه شده خود، از سوی نظام سیاسی مأموریت یابد به مردم بعنوان کاربر اصلی خود متمرکز شود. چنین چشم اندازی یک شبه خلق نمی شود وبه سرعت هم نمی توان ابعاد آن را در یک نوشته گنجاند. شواهد کافی از اقدامات کشورای پیش رو برای گذار به این مرحله وجود دارد و اساساً شیوه مدونی برای مقایسه کارکرد دو مرکز آمار در دو کشور مختلف سراغ نداریم ولی می توان اطمینان داد میتوان با آمار حکمرانی خوبی را پایه ریزی کرد. حکمرانی خوب دارای ابعادی مثل پاسخگو بودن حاکمیت دارد که آمار رسمی و مستقل می تواند بخشی از این پاسخگویی باشد. درهمه کشورها چنین است که مردم به آمار اعتماد نمی کنند بلکه به نظام نهادی که از برآیند آن مرکز آمار هدایت می شود و از طریق آن مرکز، آمار عمومی مهر رسمیت می یابد اعتماد می کنند. لذا نباید از مردم خواست به آمار فلان موضوع اعتماد کنند بلکه باید امکان اعتماد به نهاد آماری را فراهم کرد و از طریق آن آمارها خود بخود معتبر خواهند بود. 3- مردم بعنوان کاربر اصلی چه نقشی را ایفا می کنند. نهادهای مستقل در میان ساختار نظام اداری نیازمند پیشتیبانی ویژه اند. این پشتیبانی میتواند از طریق قانونی (به شرط التزام عملی به قانون)، نهادهای حرفه ای مثل انجمن های حرفه ای، احزاب و مجلس، رسانه ها و مردم تامین شود. رسیدن و رساندن مرکز آمار ایران به جایگاه و نقش مستقل و بی طرف و قابل اعتماد توسط عموم مردم هدف بزرگی هست که مستلزم عزم جدی دولتمردان، ذی نفعان، رسانه ها و عموم مردم است. خواست مردم مهم است ولی برای ترجمه این خواست به واقعیت زمان مساله مهمی است لذا باید از مردم بخواهیم تا تحقق این هدف، به همکاری با شکوه خود از اهداف آماری نظام اداری به صورت آگاهانه ادامه دهند. همکاری آگاهانه یعنی اینکه اگر مأمور آمارگیری نظام آماری به شما مراجعه می کند نه از همکاری صادقانه با او نگران باشید و نه مثل برخی هموطنان ناآگاه، امید واهی به حل مشکل شخصی و اختصاصی خود داشته باشید. اگر از عملکرد بخشی از سازمان های دولتی و غیره رضایت کافی ندارید نباید اخلال در ماموریت مرکز آمار ایران را اعتراض تصور کنید. مرکز آمار ایران یک منفعت عمومی را ممکن می سازد. همکاری ما با مرکز امار ایران اجازه می دهد اطلاعات معرف جامعه، همین لحظه ثبت شود و بی شک راه را برای هر اقدام صحیح و مناسب را با همین همکاری باز می کنید. به عبارت دیگر، همکاری ما، بخشی از راه حلی است که برای پیشرفت جامعه توقع داریم. پس بخشی از راه حل باشیم.