پایگاه خبری الف 6 خرداد 1396 ساعت 5:48 http://alef.ir/vdcgn39t3ak9uq4.rpra.html?476156 -------------------------------------------------- عنوان : مسكو، انتخابات و برجام خزري بخش تعاملی الف - ميرزا سعدين داورپناه -------------------------------------------------- متن : انضباط سياست خارجي روسيه مثال زدني است. رهبران مسكو با وسواس و حساسيت در سريعترين زمان ممكن نسبت به رويدادهاي جهاني موضعگيري نموده و پيام صادر مي كنند. يك نمونه قابل توجه آن در هفته هاي اخير واكنش به نتايج رفراندوم اصلاح قانون اساسي تركيه بود. در حالي كه سخنگوي وزارت خارجه جمهوري اسلامي صبحگاه پس از اعلام نتايج از تبريك نتيجه طفره رفته بود،(١) ساعتي بعد پيام دعوت مسكو به محترم شمردن نتايج رفراندوم بمثابه تاييديه نتايج صادر شد (٢) تاجايي كه بلافاصله محمد جواد ظريف (در موضعي متفاوت با سخنگو) حين سفر كاري خارج از كشور ضمن تماس تلفني با وزير خارجه تركيه راي مثبت به رفراندوم تغييرات را تبريك گفت! (٣) پيام تبريك پس از يك انتخابات، تاييد و برسميت شناختن نتايج اعلامي بشمار مي رود. مدتي است اتهام دخالت روسيه در انتخابات ايالات متحده تيتر اخبار بين المللي شده است اما توجه روسيه در قامت يك قدرت بزرگ جهاني به نتايج انتخابات سراسر جهان، غير منتظره نيست و سابقه صدور اولين پيام تبريك به مناسبت انتخاب مجدد محمود احمدي نژاد در سال ١٣٨٨ از سوي مسكو علي رغم آن هياهوي تشكيك در نتايج، بياد ماندني شد. اخيرا نيز پس از اعلام نتايج انتخابات رياست جمهوري ايران، (به استناد ساعت مخابره پيام ها در خبرگزاري رسمي ايرنا) رييس جمهور روسيه نخستين رهبر جهاني بود كه پيام رسمي تبريك صادر كرد و در برسميت شناختن نتايج، گوي سبقت از ديگران ربود! (٤) به جز سرعت انتشار يك پيام رسمي، متن پيام تبريك ولاديمير پوتين به حسن روحاني نيز نكته قابل توجهي داشت. رييس جمهور روسيه در اين پيام ضمن شادباش، نسبت به تحقق يافتن "توافقات اخير" ميان دو رييس جمهور ايران و روسيه ابراز اميدواري كرده است. اشاره پوتين به قول و قرار هايي است كه طي سفر ٧ و ٨ فروردين ماه سال جاري حسن روحاني به مسكو، بر سر آنها ميان دو رييس جمهور توافق شد! نهمين ديدار دو رييس جمهور كه خبرگزاري روسي اسپوتنيك در گزارش خود از كيفيت آن ادعا كرد كه زمان سفر براي كمك به حسن روحاني در انتخابات تنظيم شده بود. (٥) همچنين سخنگوي وزارت خارجه روسيه چندي پيش از روز انتخابات در ايران ضمن اعلام رضايتمندي از توسعه چشمگير روابط دو كشور در دوران رياست جمهوري حسن روحاني، ابراز آمادگي كرد كه روابط دو كشور پس از انتخابات نيز «مانند اكنون» بماند! (٦) اين فرصت تلقين گمان نفوذ مسكو در تهران، محصول بي دقتي خود مقامات دولت جمهوري اسلامي در تشريح انگيزه ها و چرايي تنظيم زمان اين سفر پرسش برانگيز و تركيب سفرهاي چند ماه اخير رييس جمهور و وزير خارجه و وزير دفاع مي باشد. همين غفلت از شفاف سازي و اطلاع رساني از نتايج سفرها، بستر ساز عرض اندام تبليغاتي روس ها شده است. متاسفانه ناشي از عدم نمايش ديسيپلين ديپلماتيك ايران، روسيه مدتي است چنين مي نمايد كه از ايران بعنوان مهره اي در صفحه شطرنج سياسي بحران سوريه استفاده مي كند. پيرامون برجام نيز كه مخالفان جدي در ايران و امريكا دارد، برنده بودن روسيه بلا منازع به نظر مي رسد. مسكو علاوه بر استفاده از برجام براي چانه زني بر ناموجه جلوه دادن تحركات ناتو در شرق اروپا، بازيگردان و رهبر بازرسي هاي برجامي در ايران نيز شده است. (٧) روسها از تحويل اس ٣٠٠ به ايران بعنوان يك برگ بازي و اهرم فشار عليه كشورهاي ساحلي خليج فارس استفاده كردند و اكنون با سفر ترامپ به رياض، از استقرار سامانه تاد در كشورهاي جنوبي جهت برقراري مجدد موازنه قوا سخن به ميان آمده است! ابهامات بهره مندي روسيه از پايگاه نوژه هنوز پاسخ قانع كننده نيافته و استفاده نظامي روس ها از درياي خزر به بهانه شليك موشك به سوريه، مي تواند ناقض تفاهمات امنيتي كشورهاي ساحلي خزر قلمداد شود. مسئله اي كه با چشم پوشي دولت ايران و عبور موشك ها از حريم وطن صورت عملي گرفت. روسيه علاوه بر بازيگر جهاني، همسايه بزرگ ايران است و پرونده هاي گشوده ميان دو كشور پر شمار اند. يكي از مهمترين پرونده ها تنظيم كنوانسيون رژيم حقوقي درياي خزر مي باشد. پرونده با اهميتي كه چگونگي پيشبرد آن در ميان پنج كشور ساحل خزر از جايگاه حيثيتي و ملي برخوردار بوده و تاثير بر نتايج آن انگيزه كافي براي هر سياست ورزي را تامين مي كند! به گفته مقامات روس اين سند مراحل نهايي تنظيم را طي مي كند و قرار است طي پنجمين نشست سران كشورهاي ساحلي خزر در آينده نزديك، كنوانسيون رژيم حقوقي درياي خزر با اتفاق آراي كشورهاي ساحلي رسميت يابد. (٨) ايران مستند به مفاد عهدنامه هاي ١٩٢١ و ١٩٤٠ حق و حقوقي در تقسيم حاكميت خزر داشت كه چهار كشور ديگر از جمله روسيه كوشش مي كنند بر سر آن ادعاها به مصالحه اي با ايران برسند و البته مدت ها است تجديد نظر در سهم ٥٠ درصدي ايران مورد توافق مي باشد. اين پرونده حقوقي، پيچيده و بسيار حساس است، دور باد كه رييس جمهور منتخب لحظه اي تحت تاثير تعارفات و نمايشات مسكو قرار گيرد. آقاي حسن روحاني رييس جمهور منتخب مستظهر به آراي ملت بوده و هرگز مديون بازي هاي روسي نيست! در مبارزه ديپلماتيك بر سر مرز خزري، افتخار به مقبوليت و شفافيت با مردم و رسانه ها راز تامين منافع ملي است. تجربه هاي تلخ پيامد محرمانه ها طي برجام و اف اي تي اف و ٢٠٣٠ و ... بايد اكنون كارگر افتند. حد و مرز خزري چه برد - برد و چه مساوي، پرونده اي با منزلت فراتر از سياست بازي هاي روزمره است و علي رغم پيچيدگي هاي آن آحاد ملت ايران محق به آگاهي از جزييات تعاملات و مذاكرات مي باشند و نتيجه نهايي بايد قانع كننده همگان شود. (رييس جمهور تاتارستان هم پيام تبريكي فرستاد و در متن پيام، مذاكرات مقامات دولتي طي سفر خود به مشهد را يادآوري كرد و علاوه بر اين قازان پايتخت تاتارستان در كمترين فاصله پس از اعلام نتايج به سرعت ميزبان يكي از مدير كل هاي وزارت امور خارجه ايران شد.) 1) http://www.irna.ir/fa/News/82496023 2) http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13960128001192 3) http://www.irna.ir/fa/News/82496489 4) http://www.irna.ir/fa/News/82538480 5) https://ir.sputniknews.com/politics/201703292351641 6) http://www.irna.ir/fa/News/82508060 7) http://www.isna.ir/news/95112215353 8) http://www.irna.ir/fa/News/82148552