پایگاه خبری الف 20 خرداد 1393 ساعت 19:42 http://alef.ir/vdcg3z9x7ak9wz4.rpra.html?230068 -------------------------------------------------- راهنمای کتاب/ «در خدمت و خیانت زنان»؛ شهلا زرلکی، نشر رسا عنوان : زنان علیه زنان بخش فرهنگی الف، 20 خرداد 93 -------------------------------------------------- متن : در خدمت و خیانت زنان نویسنده: شهلا زرلکی انتشارات رسا، چاپ اول ۱۳۹۲ شمارگان ۲۰۰۰ نسخه ۲۰۷ صفحه، ۷۵۰۰ تومان **** آنچه در سالهای اخیر به عنوان فعالیت در زمینه احیای حقوق زنان، کسب برابری حقوق مدنی یا موقعیت های یکسان فردی و اجتماعی و...، با رویکردهای مختلف (از شکل معتدل آن گرفته تا شکل افراطی اش)، در کشور ما نیز همانند برخی از کشورها، دیده می شود، مشابه حرکت هایی ست که در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته قریب به هفتاد سال پیش اتفاق افتاده. اما نباید از نظر دور داشت که نوشتن درباره زنان و پرداختن به جایگاه آنان در جامعه و خانواده، آنگونه که هست و آنگونه که باید باشد، از تفاوت هایی اساسی با دیگر جوامع برخوردار است که این  تفاوت ها بیش از هر چیز ناشی از اهمیت مباحث فقهی این مسئله است و در جامعه اسلامی ارجحیت با نظر فقه شریف اسلامی است و بنابراین اتکاء به نظریات فلسفی و یا تجربیات تاریخی که خاستگاه آن دیگر جوامع هستند، در مورد مسئله زنان در کشور ما به تنهایی پاسخگو نخواهد بود و طرح آنها بدون در نظر گرفتن دیگر جنبه ها چه بسا چالش بر انگیز هم بشود. با این حال نباید از این نکته غافل شد که درباره چند و چون حضور زنان در سطوح اجتماعی و یا تحلیل حقوق فردی و اجتماعی آنها، بسیار پرداخته شده و موافق و مخالفان خاص خود را داشته است. سطوح چنین کتابهایی نیز گوناگون بوده گاه بر پایه مباحث فلسفی و جامعه شناختی تئوریک بناشده و گاه نیز ماجرا در حد دریافت های فردی نویسنده فروکاهش یافته است. کتاب در خدمت و خیانت زنان نیز در همین دسته جای می گیرد. نویسنده آن شهلا زرلکی دانش آموخته زبان ادبیات فارسی ست اما بیش از آنکه در حوزه مطالعات زنان به ویژه از منظر فلسفی یا جامعه شناختی چهره ای شناخته شده باشد، به عنوان نویسنده نقد های سینمایی و یا ادبی شناخته می شود که تجربیاتی نیز در حوزه داستان نویسی دارد. با این پیشینه، دور از انتظار نیست که خود نویسنده نیز به این نکته معترف باشد که کتاب حاضر با موضوع زن و رویکرد روان‌شناسی و جامعه‌شناسی نوشته شده و برعکس كتاب‌های دیگرش ربطی به ادبیات و نقد ادبی ندارد و مهمتر از همه اینکه كتاب «در خدمت و خیانت زنان» همه‌نظرات و دیدگاه‌های شخصی نویسنده است با اتکا و استناد به دریافت و آگاهی او از نظریات و تئوری‏‌های شناخته‌شده فلسفه، روان‌شناسی و حتی روان‌پزشکی. نکته جالب اینکه این ویژگی آگاهانه یا ناخود آگاه دایره مخاطبان کتاب را وسیع تر کرده است، چرا که با دور شدن از مباحث تئوریک عمیق که درک آن جز برای دانشجویان و پژوهشگران این حوزه آسان نیست؛ با کتابی رو به رو هستیم که صرف نظر از درستی یا نادرستی دیدگاه های مطرح شده در آن برای مخاطبان غیر حرفه ای نیز می تواند قابل درک باشد. هرچند این بحث بر قوت خود باقی می ماند که دیدگاه های شهلا زرلکی در این زمینه تا چه اندازه از اعتبار و شأنیت می تواند برخوردار باشد. سنجش کم و کیف دیدگاه های مطرح شده در این کتاب با توجه به تنوع بحث و البته حساسیت موضوع در این مختصر نمی گنجد، اما همانگونه که پیداست، این کتاب نیز با وارد شدن به حوزه مسائل فردی و اجتماعی زنان و البته خط قرمز ها و حساسیت های موجود در باره آن با مشکلاتی در زمینه ممیزی روبه رو شده که با در نظر گرفتن محتوای آن ناگزیر می نماید. کتاب حاضر دو سال و نیم پیش از انتشار با نام «زن‏‏ها و آدم‏ها» به ناشر سپرده شد اما به پیشنهاد ارشاد نامش تغییر کرد. نویسنده در این رابطه عنوان کرده است که در سال ۱۳۸۲، کتابی تألیف کرده بودم با عنوان «زنان علیه زنان». شاید بتوان گفت هسته اصلی و زیربنا و به قولی بهانه اصلی نگارش این کتاب، نظرات مطرح‌شده در آن کتاب باشد؛ اما این‌بار بسیار مفصل‏‌تر، کامل‏‌تر، مستندتر و با تعدیل نظرات رادیکالیستی و مطلق‏‌گرایانه‌کتاب قبلی. به عبارت دیگر، فقط بخشی از نظریه‏‌های شخصی کتاب «زنان علیه زنان» را باقی گذاشتم. طبیعتاً گذشت زمانی نزدیک به یک دهه، روی برخی نظراتم درباره زن و وضعیت هستی‏‌شناختی او در جهان تأثیر گذاشته است. کتاب در خدمت و خیانت زنان از چهار فصل تشکیل شده و هر فصل به بخش‏های فرعی دیگری تقسیم شده است: «ازدواج، توهم یک ضرورت»، «گهواره‏‌ای که هر ماه ویران می‏‌شود»، «در خدمت و خیانت زنان» و «جنس سوم» عنا وین فصول چهارگانه اصلی کتاب را تشکیل می دهند. اما مضامین و موضوعاتی که در این کتاب از منظر ارتباط با مسائل زنان، به عنوان بخش های فرعی این فصول مورد بررسی قرار گرفته اند ، عبارتند از: ضرورت یا عدم ضرورت ازدواج (خارپشت‏‌های عاشق)، مسائل مربوط به قاعدگی و هستی زنانه (کروموزوم افسرده و جنون ماهانه)، دشمنی و دوستی زنان با یکدیگر (زنان عیله زنان)، فمینیسم، ریشه‏‌های تاریخی پسرخواهی، وضعیت خانگی و اجتماعی زن، چهل‏‌سالگی و یائسگی(زن سی و نه ساله، سرزمین هرز) در پشت جلد کتاب «در خدمت و خیانت زنان» می خوانیم: آمار کلینیک های روان و اعصاب همچنان زنان را بیشترین مشتریان روانشناسی و روانپزشکی معرفی می کنند. مانند دوران اولیه آزادی زنان درسالهای پس از انقلاب صنعتی، زنان همچنان بیمارترند. فشار و استرس های زندگی های دوگانه بر پیکر شکننده زن سنگینی می کند. تطابق یا هماهنگی نقش یا کارمند با نقش مادری و خانه داری چندان آسان نیست. این تعویض چهره رفتاری است که به خستگی های زن دامن می زند. افسردگی ها اضطراب های ماهانه و چرخه کاستی و فزونی هورمون های تعیین کننده رفتار ، مزید بر علتند. طبیعت و اجتماع توامان می شوند. اما اینکه زنِ تازه به خواسته های توامان رسیده و لذت این بهره مندی را چشیده. چه باید بکند که بدون قربانی کردن یکی در درگاه دیگری همچنان از هر دو بهرمند شود. این پرسشی ست که کتاب حاضر بدان پرداخته است. شاید با مطالعه کتاب و آگاهی زنان از ویژگی ها و توانمندی های خود بخشی از ناسازگاری این دو با هم برطرف گردد و زن اجتماع کنونی ما با شناخت بهتر از جایگاه حود گام در مسیری بردارد که رسیدن او به خواسته هایش کمترین هزینه را داشته باشد.