پایگاه خبری الف 19 دی 1394 ساعت 8:19 http://alef.ir/vdcg3w9wtak9xq4.rpra.html?323164 -------------------------------------------------- عنوان : هل «الاسلام هو الحل»؟ بخش تعاملی الف - ميرزا سعدين داورپناه -------------------------------------------------- متن : ده روز پس از تصويب قطعنامه ٢٢٥٤ شوراي امنيت پيرامون جستجوي راه حل بحران سوريه، دفتر استفن دي ميستورا فرستاده ويژه سازمان ملل به سوريه طي بيانيه اي ٢٥ ژانويه را تاريخ آغاز مذاكرات جديد با حضور دولت و گروه هاي متخاصم تعيين نمود.اين درحالي است كه مشكل اصلي و اوليه بحران همچنان لاينحل مانده چون دولت سوريه و متحدينش تاكنون تمام معارضين را تروريست خوانده و در مقابل ديگران تبصره و ملاحظاتي را وارد دانسته اند. در نتيجه اين مباحث درباره گره اصلي بحران سوريه طي سال هاي اخير، تركيب شركت كنندگان سوريه اي اين مذاكرات نامعلوم هستند و حتي شركت خود دولت دمشق نيز به علت اين ابهام در هويت طرف هاي مذاكرات قطعيت ندارد. البته دولت سوريه در اينباره بيكار ننشسته و فعالانه مشغول به تقويت موضع خود در مذاكرات احتمالي آينده مي باشد. چند روز پيش از حمله اخير به اقامتگاه فرماندهان جيش الاسلام و كشتن رهبر يكي از مهمترين گروه هاي مخالف - كه البته واجد شانس حضور در مذاكرات احتمالي بود- ، رسانه هاي حامي بشار اسد نمايش ديدار او از يك كليسا را در آستانه جشن ميلاد مسيح تبليغ كردند. به نظر مي رسد اسد متوجه به ذائقه قدرت هاي بزرگ بر آن شده تا تصوير يك دولت روادار نسبت به اديان را از دستگاه خود ترسيم كند و تفاوت خود با اسلامگرايان افراطي را برخ بكشد. «مخالفان سكولار» بشار اسد رقيب اصلي وي در ارائه اين الگوي محبوب غرب مي باشند. اگر چه سكولارها بي ترديد بخت نخست نشتن دور ميز مذاكرات احتمالي هستند اما تنها يك اقليت محسوب مي شوند. در واقعيت ميداني سوريه بخش عمده گروه هاي مخالف اسد متشكل از اسلام گرايان تندرويي مي باشند كه هركدام به سهم خود توانسته اند قسمتي از مردم شريعت طلب سوري را با خود همراه كرده و حتي فراتر از سوريه افكار عمومي كشورهاي اسلامي را تحت تاثير و جلب حمايت قرار دهند. در اين ميدان داعش با ايدئولوژي اسلامي ويژه، پايگاه اجتماعي گسترده در سرزمين هاي تحت سلطه، نظم و سازماندهي برتر قدرت اول در ميان مخالفين مسلح محسوب مي شود. قدرتي كه تمام طرفين و بازيگران عرصه نظامي سياسي سوريه را عليه خود بر انگيخته تا جايي كه دشمني با داعش تنها وجه مشترك سلايق متنوع تلقي مي شود. علي رغم همه اقدامات در برابر اين تهديد بارز و غير قابل انكار، اعلام مبتكرانه تشكيل يك «ائتلاف اسلامي» از سوي عربستان سعودي براي مبارزه با داعش دقيقا نشانه رفتن قلب داعش تلقي مي شود كه بدين واسطه مباني مشروعيت داعشيان در پايگاه اجتماعي گسترده ايشان با چالش مواجه شده است. ائتلافي كه اگر چه در واقعيت به سادگي قابل تحقق نيست اما تاثير ضمني اعلام تشكيل آن اثري بالقوه عظيم و ويرانگر بر داعش دارد. اينكه با قاطعيت بتوان گفت اين اثرگذاري از اهداف آگاهانه اعلام ائتلاف بوده دشوار است انچنانكه ارتباط برقرار كردن ميان انكار عضويت برخي از كشورها در اين ائتلاف با اهداف ضمني قابل تصور آن تنها در حد يك احتمال باقي مي ماند. اما مخاطب اصلي پيام ضمني «اعلام ائتلاف اسلامي» مردمي هستند كه داعش را بعنوان مجري احكام اسلامي پذيرفته اند. بدينوسيله بنوعي عربستان در راس ائتلافي از اكثريت دولت هاي اسلامي به زكات دهندگان داعش ياداوري مي كند كه شريعت اسلام منحصر به تعريف داعش نيست و با حمايت جامعه جهان اسلام، مجريان مشروع احكام مي توانند كساني غير از داعشيان سختگير و جنجالي باشند. به هر روي سران داعش متوجه اين تهديدات بنيان برافكن و اثرات مخرب آن هستند به همين علت در اولين واكنش نشريه رسمي داعش بر حكومت عربستان سعودي متمركز شد و ايشان را دشمني بزرگ معرفي نمود تا اقدامي خشمگين به تبليغات ايشان ابراز كرده باشد. دفاع از هجمه فرهنگي به اين مقدار خاتمه نيافت و اهميت اين تهديد نرم آنچنان رهبران داعش را به وحشت انداخته كه در آخرين پيام صوتي، شخص ابوبكر بغدادي به شدت عربستان سعودي را تهديد كرده و اسلاميت ائتلاف ايشان را به مضحكه گرفت. خواست اقامه شريعت ناشي از ويژگي هاي فرهنگي مسلمانان است و در ميان مسلمين طرح موضوع اصالت شريعت اختلافي را بر نمي انگيزد. همواره نزاع ها بر صلاحيت اقامه كننده اين احكام در گرفته تا نهايتا مجري مشروع و مقبول بتواند حاكميت را بعهده بگيرد. محروم ترين ها از جمله مسلمانان بيسواد نيز فهمشان از خير يا شر و حلال يا حرام را -در زندگي روزمره تا منازعات جمعي- از مقررات شريعت و فقه كسب كرده اند. لذا دشوار نيست تشخيص اينكه ترجيح مسلمين گردن نهادن به حكومتي باشد كه فهم مباني قوانين آن برايشان آسان است. از نگاه بسياري مسلمانان احكام شريعت تامين كننده امنيت، حلال ابهامات و قاطع دعاوي بوده لذا اگر حكومت مسلط بر ايشان به خواست حكميت شريعت گردن ننهد، رفتن آن مردم زير بيرق برافراشته شريعتمداران مخالف حكومت بعيد نخواهد بود. اين نتيجه اي مي باشد كه از تجارب جاري در افغانستان نيز مي توان كسب نمود. طالبان علي رغم ضعف هاي نظامي از پايگاه اجتماعي مستحكي برخوردارند كه در صورت كمترين غفلت حكومت از فرصت ابراز وجود بهره خواهند برد و توانش هاي خود را به رخ مي كشند. دقيقا ناديده گرفتن همين قاعده در قندوز متاثر از اثبات عجز دولت افغانستان در حل منازعات قومي طي ماجراي سقوط اين ولايت اتفاق افتاد. اينك شنيده شده كه تسلط طالبان هلمند را نيز تهديد مي كند و ناگزير اين بازي دردناك و خون آلود تا ايجاد يك رابطه منطقي ميان شريعت با حكومت قانوني ادامه خواهد داشت. اكنون در جمعبندي مباحث پيرامون بحران سوريه و داوري منصفانه ميان راه حل هاي موجود بايد امتيازي بزرگ به واقعبيني و استدلال هوشمندانه آيت الله خامنه اي داد وقتي كه ايشان در واكنش به بيانيه پاياني اولين نشست سوريه با حضور ايران تاكيد كردند كه هيچ كس حق ندارد درباره «نوع حكومت سوريه» تعيين تكليف كند. در بند نخستين آن بيانيه حكومت آينده سوريه «سكولار» تعيين شده بود!