پایگاه خبری الف 14 مهر 1395 ساعت 14:28 http://alef.ir/vdcdkn0s5yt0ns6.2a2y.html?399357 -------------------------------------------------- پیشنهاد کتاب/ «شازده کوچولو»؛ آنتوان دو سنت و اگزوپری؛ ترجمه عباس پژمان؛ هرمس عنوان : کتابی برای همه کس و همه جا حمیدرضا امیدی سرور؛ 14 مهر 1395 -------------------------------------------------- متن : «شازده کوچولو» نوشته: آنتوان دو سنت و اگزوپری ترجمه: عباس پژمان ناشر: هرمس، چاپ هفتم 1395 131 صفحه، 10000 تومان شما می‌توانید کتاب «شازده کوچولو» را تا یک هفته پس از معرفی با 10 درصد تخفیف ویژه از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.   **** روایت است که تنها انجیل بیش از این کتاب خوانده شده است؛ با این فرض اگر کتاب های مقدس را کنار بگذاریم، با محبوب ترین کتاب دنیا طرف هستیم، کتابی که زمان و مکان نمی شناسد، کتابی برای همه جا و همه کس، کتابی برای همیشه. جاودانگی چه رازی با شازده کوچولو درمیان نهاده که به منحصر به فردترین اثر نوشته شده در تاریخ ادبیات جهان بدل شده است؟ اثری که در عین سادگی به غایت ظریف و پیچیده است؛ داستانی که در عین ایجاز فوق العاده، محتوایی غنی دارد؛ رمانی که هم مخاطب عام می پسندد و هم مخاطب خاص؛ اثری که هم کودکان می پسندند و هم بزرگترها خواندنی می یابند؛ کتابی که از دل فرهنگ غربی بر آمده اما بر دل مخاطب شرقی نیز نشسته است و... خلاصه نویسنده اش کاری کرده کارستان که به حق شایسته نامداری و ماندگاری ست. از این منظر نیز منتقدان و نویسندگان بسیاری به این کتاب پرداخته و به بررسی و تحلیل آن نشسته اند. اما متاسفانه این شهرت و اعتبار جای آنکه موجب شود که مترجمان ایرانی جانب احتیاط را در نزدیک شدن به آن رعایت کنند، بلکه برعکس بدل شده به میدانی برای طبع آزمایی بسیاری که در آن مشق ترجمه کنند؛ غافل از اینکه شازده کوچولو برخلاف ساده نمایی‌اش اصلا هم اثر کوچولویی نیست! و از قضا به‌رغم سادگی ظاهری ظرایف زبانی و اهمیت محتوایی آن به گونه ای هست که مخاطب حرفه ای بتواند در خلال خواندن آن دوغ را از دوشاب تشخیص دهد. اما بدا به حال مخاطبان غیرحرفه و عام که غافل از اهمیت ترجمه، تنها به خرید شازده کوچولو می روند و از این جهت احتمال آنکه ترجمه های کم مایه نصیبشان شود، فراوان است. اینکه شازده کوچولو توسط بیش از بیست و پنج مترجم به فارسی در آمده و اغلب نیز چندین نوبت تجدید چاپ شده‌اند گواه همین نکته است. در حالی از این میان تعداد ترجمه‌های مقبول این اثر، شاید به سختی به تعداد انگشتان یک دست برسد. ترجمه دکتر عباس پژمان از شازده کوچولو که به همت نشر هرمس به بازار آمده نیز یکی از همین انگشت شمار ترجمه های مقبول و ارزنده از این شاهکار ماندنی تاریخ ادبیات فرانسه و جهان است. شازده کوچولو با اینکه محصول ادبیات فرانسه بود اما در آمریکا زاده شد! نخستین چاپ این اثر به زبان انگلیسی صورت گرفت. او کتاب را زمانی نوشت که در آمریکا ساکن بود، جنگ جهانی دوم اروپا را به آتش کشیده بود و او از جمله برخی نویسندگان و هنرمندان بود که از این سبب به آمریکا سفر کرده بودند. این حال شازده کوچولو را به زبان مادری اش یعنی فرانسه نوشت، اما پیش از آنکه در فرانسه منتشر شود، ترجمه آن را به انگلیسی در آمریکا منتشر کرد. اما تقدیر چنین بود که خود او شاهد انتشارش به زبان مادری نبود. آنتوان دو سنت و اگزوپری اهل پرواز و سفر بود، این شوق دیرینه در این اثر نیز به خوبی منعکس شده است. به هر روی شازده کوچولو بعد از جنگ در فرانسه منتشر شد و افسوس که خالقش به سفری بی بازگشت رفته بود. اما آنچه ترجمه عباس پژمان از شازده کوچولو را به نسخه ای در خور اعتنا در میان بهترین ترجمه های موجود از این شاهکار ادبی بدل  ساخته است، نخست بهره مندی آن از زبانی است مبتنی بر زبان معیار امروز که یکدستی آن از آغاز تا انجام حفظ است و البته در رسیدن به این زبان، نگاه نویسنده به سبک و سیاق اصل اثر اهمیت بسیار داشته است. به خصوص که پژمان نیز آن را از زبان اصلی برگردانده و چند زبانه بودن مترجم نیز برای او این امکان را فراهم آورده که در موارد نیاز از زبانهای دیگر نیز بهره ببرد. اما سوای کیفیت مقبول ترجمه آنچه کتاب حاضر را از دیگر ترجمه خوب متمایز می کند، پیوست خواندنی و با اهمیتی است که نویسنده به انتهای اثر افزوده است. این پیوست یادآور مقدمه‌ی جامعی است که نجف دریابندری برای ترجمه‌اش از پیرمرد  و دریا اثر ارنست همینگوی نوشته بود. البته نوشته دریابندری به عنوان مقدمه منتشر شده بود؛ اما نوشته بلند عباس پژمان که تقریبا یک سوم حجم کتاب را تشکیل می دهد، به عنوان موخره در کتاب حاضر منتشر شده است. اما اصلی ترین تفاوت در این میان آن بود که دریابندری با رویکردی جامع نگرانه به سراغ همینگوی رفته بود و کوشیده بود دریافتی از کلیت سبک و خاستگاه ادبی ارنست همینگوی و همچنین شاخص های این اثر معروف را پیش روی خواننده قرار دهد؛ اما عباس پژمان ترجیح داده با رویکردی جزئی‌نگرانه سراغ شاخصه ای ویژه در شازده کوچولو برود که بدان کمتر توجه شده است. بنابراین اگر قرار است کاری در خور اعتنا در این‌باره انجام شود، بهترین راه رفتن به سراغ جنبه‌های کمتر پرداخته شده از آثار این نویسنده است. شازده کوچولو هم به عنوان اثری برای کودکان و هم از منظر کتابی درباره کودکان و برای بزرگترها به اشکال مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. از منظر ژانری بسیاری این کتاب را جزو ادبیات کودک فرض می‌کنند، البته برخی نیز آنرا کتابی با مایه های پر رنگی از فانتزی در نظر می گیرند و در مجموع شاید اغلب از آن به این شکل یاد شده باشد: کتابی برای کودکان با دستمایه ای خیالی و  سبکی فانتزی. اما عباس پژمان در این موخره خواندنی نگاهی متفاوت به شازده کوچولو داشته است و آن را از منظر کتابی برخوردار از دیدگاه سورئالیستی مورد بررسی قرار داده است. همین رویکرد باعث شده است افقی تازه برای تحلیل این کتاب پیش روی مخاطب گذاشته شود، به خصوص که عباس پژمان پیش از این سابقه ترجمه معروف ترین کتاب جنبش سورئالیسم یعنی نادیا اثر آندره برتون را نیز در کارنامه داشته است و همین مهم بستری را فراهم آورده است تا با کنار هم قرار دادن این رمان مهم سورئالیستی و شازده کوچولو به نکات جالب توجهی اشاره کند. سرانجام سخن اینکه در میان خیل ترجمه های موجود از شازده کوچولو، حاصل کار عباس پژمان را نیز می توان در کنار نمونه های شاخصی قرار داد که اگر می خواهید شازده کوچولو را بخوانید بهتر است به سراغ این کتابها بروید.