پایگاه خبری الف 4 شهريور 1395 ساعت 16:07 http://alef.ir/vdca6mnem49na61.k5k4.html?385115 -------------------------------------------------- پیشنهاد کتاب/ «پژوهشگران معاصر ایران جلد ۵»؛ هوشنگ اتحاد؛ فرهنگ معاصر عنوان : فروتنی در عین نامداری بخش فرهنگی الف؛ 4 شهریور 1395 -------------------------------------------------- متن : «پژوهشگران معاصر ایران، جلد ۵» نوشته: هوشنگ اتحاد ناشر: فرهنگ معاصر، چاپ اول ۱۳۸۷ ۵۴۸ صفحه ، ۲۸۰۰۰تومان شما می‌توانید کتاب «پژوهشگران معاصر جلد ۵» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید. **** یک نفر چقدر می تواند کار کند؟ این پرسشی است که هنگام خواندن کتاب پژوهشگران معاصر ایران (جلد پنجم)، مکرر به ذهن خطور می کند کتابی که به زندگی و آثار دو تن از بزرگترین پژوهشگران عرصه فرهنگ و ادب این دیار می پردازد. این پرسش تنها بازتاب رویارویی با کمیت بلند و بالای کارنامه این بزرگان نیست، بلکه بیش از این کمیت، کیفیت و ارزش کم نظیر این آثار است که خیره کننده جلوه‌گر می‌کنند. ماجرا وقتی جالب تر می شود که توجه داشته باشیم به این حقیقت که زندگی این بزرگان، دشوار و پر فراز و نشیب بوده است. شاگردِ نوجوانِ یک درودگری در بازارچه كربلايي عباسعلي آشتیان وقتی بچه های هم سن و سالش را می بیند که به مدرسه آقا شيخ هادي می روند، از صاحب‌ کارش می خواهد، با کم کردن مزد روزانه اش، اجازه رفتن به مدرسه را به او بدهد. این شاگرد دیرآمده که چهارده سال داشت، خیلی زود استعداد بی نظیرش را به دیگران نشان داد. این نقطه آغاز زندگی کسی بود که به دلیل تنگدستی خانواده کار می‌کرد و درس می خواند. اما بعد ها به جایی رسید که در دانشکده سوربن ادامه تحصیل داد و پس از بازگشت به ایران به عنوان یکی از بزرگترین اساتید دانشگاه به تدریس و تالیف پرداخت و نام عباس اقبال آشتیانی را جاودانه ساخت. مردی که شاگردی در محضر او افتخاری بود که نصیب هر کسی نمی شد. استادی که پس از او کسی یافت نشد که بتواند قدم در جای پایش بگذارد. بزرگانی در این حد و مرتبه با وجود اینکه علم به شأن و مقام علمی خود داشتند اما رفتاری برخاسته از فروتنی بسیار داشتند که این مقام علمی را به مقام انسانی و اخلاقی نیز پیوند می زد. هوشنگ اتحاد در بخش دوم جلد پنجم از مجموعه ارزشمند پژوهشگران معاصر که به زندگی و آثار بدیع الزمان فروزانفر می پردازد بر این نکته اشاره دارد که بدیع الزمان فروزانفر با وجود اینکه اشرافش بر پاره ای از حوزه ها بسیار بود، اما درباره آنها که در حوزه تخصصش قرار نمی گرفت اظهار نظر نکرده و آن را به دیگر اساتید ارجاع می‌داد و فروتنانه چنان نشان می داد که آنها از او اعلم ترند. شفیعی کدکنی نیز بر این نکته اشاره می کند که روزی فروزانفر تلویحا براین واقعیت اشاره کرد که با مرگ ما پاره ای نکات در ادب فارسی مجهول خواهد ماند. این واقعیتی کتمان ناپذیر است که گذر زمان بر حقانیت آن مهر تایید زده است. از نامدارانی سخن می گوییم که اساتیدی مانند زرین کوب، خانلری ، کدکنی و دیگران به شاگردی آنها مفتخر بوده اند. متاسفانه سالهاست که روزگار چنان گشاده دست نبوده که مجموعه ای از اساتیدی این چنین در یک زمانه زندگی کنند. پنجمین جلد از مجموعه پژوهشگران معاصر ، به زندگی پربار عباس اقبال آشتیانی و بدیع الزمان فروزانفر اختصاص یافته است، اقبال آشتیانی تالیفاتی پرشمار و پرمایه دارد اما اگر بخواهیم از ارزنده ترین آنها یاد کنیم باید به پژوهش‌های تاریخ نگرانه او اشاره داشته باشیم آثاری همچون تاریخ مفصل ایران از صدر اسلام تا انقراض قاجاریه، تاریخ مغول، تاریخ اکتشافات جغرافیایی و تاریخ علم جغرافیا، وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی و... از اقبال ترجمه ها و تصیحیحات مهمی نیز به یادگار مانده است. از مهمترین دستاوردهای او در تاریخ نویسی این بود که پایه های تاریخ نگاری جدید را استوار ساخت و آثاری درباره تاریخ ایران از خود به یادگار گذاشت که پژوهشگران ایرانی را از مراجعه به آثار تاریخیِ شرق شناسان بیگانه بی نیاز می ساخت. اتحاد در کتاب حاضر پس از روایت زندگی عباس اقبال آشتیانی که متکی بر استخراج و تدوین منابع مکتوب و روایات شفاهی دوستان و شاگردان او بوده، نمونه هایی از نثر او را نیز با انتشار بخشهایی از آثارش همانند نوشته خواندنی «اندیشه و عشق» که از روحیه حساس و نوع تفکر اقبال اشتیانی حکایت داشته به مخاطب معرفی می سازد. این روحیه حساس پس از گذراندن میانسالی در اقبال آشتیانی شدت گرفته و مکدر از پاره ای دوستان عزلت نشینی اختیار کرده بود. اقبال آشتیانی عمری طولانی نداشت. کتابشناسی آثار این پژوهشگر نامدار در انتهای بخش نخست کتاب آمده است. بخش دوم کتاب به زندگی، آثار و اندیشه بدیع الزمان فروزانفر اختصاص دارد، او در روستایی از توابع طبس به دنیا آمد. از کودکی و نوجوانی شوق فراوان به کسب علم و دانش داشت.تا آنجا که برای هدر ندادن وقت خود درحین رفت وآمد به مدرسه،حجره ای نزدیک به آن اجاره کرده بود. افق تابناک علمی او از جوانی خود را نشان داد و بعد ها لقب بدیع الزمان را از قوام السلطنه، والی خراسان گرفت. سخن و سخنوران، رساله در تحقیق احوال و زندگی مولوی، تاریخ ادبیات ایران، فرهنگ تازی به پارسی، خلاصه مثنوی، احادیث مثنوی، شرح حال و نقد و تحلیل آثار عطار، شرح مثنوی شریف که در ۳ جلد است و... از جمله آثار معروف فروزانفر هستند که شرح مثنوی شریف از پر آورازه ترین شرح هایی است که براین اثر جاودان نگاشته شده است. بخش دوم کتاب حاضر نیز برهمان الگوی بخش نخست بنا شده است، شرح حال بدیع الزمان فروزانفر در ابتدای این بخش خواننده را به با زندگی و آثار این پژوهشگر آشنا می سازد. چنانکه از این روایات بر می آید آنچه فروزانفر را در کنار تالیفات ارزنده اش به صدر می شناسد، پرورش خیل شاگردان نامداری است که بعد ها خود واسطه انتقال دانش استادشان به نسل های بعد بوده اند و از این منظر فروزانفر زندگی بسیار پرباری داشته است. هوشنگ اتحاد برای معرفی نمونه نثر فروزانفر به سراغ نوشته ای خواندنی و پرمایه از او درباره خیام رفته است که با عنوان «قدیم ترین اطلاع از زندگی خیام» پیش از کتابشناسی آثارش در انتهای کتاب منتشر شده است. آنگونه که نویسنده کتاب حاضر نیز از قول اهل فن مورد تاکید قرار داده و نمونه متن های منتشر شده نیز خود گواه عینی آن هستند، هم اقبال آشتیانی و هم فروزانفر هردو از نثر نویسان ممتاز روزگار خود بوده اند و خواندن آثارشان علاوه بر بار علمی برای آموختن نثری درست و پیراسته در زبان فارسی نیز کارآمد هستند.